สัญญะ วาทกรรม และอำนาจ ในภาพยนตร์ชุดเดอะเมทริกซ์ : การวิเคราะห์ตัวบท

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาความหมายที่ปรากฏในภาพยนตร์ชุดเดอะเมทริซ์ โดยมุ่งเน้น ศึกษาความหมายนัยแฝง (connotative meaning) ในภาพยนตร์ และเพื่อศึกษาวาทกรรมที่ปรากฏอยู่ใน ภาพยนตร์ชุดเดอะเมทริกซ์ว่ามีวาทกรรมชุดใดบ้าง วาทกรรมเหล่านั้นถูกผลิตขึ้นโดยใครทำหน้าที่ อะไร มีการเผยแพร่อย่างไร และเหตุผลของการสร้างวาทกรรมชุดต่าง ๆ ในภาพยนตร์ชุดเดอะเมทริกซ์ นั้นคือเหตุผลใด โดยใช้วิธีการวิจัยแบบการวิเคราะห์เนื้อหา (textual analysis) ทั้งนี้เป็นวิเคราะห์เนื้อหา ภาพยนตร์ไตรภาคเดอะเมทริกซ์ และภาพยนตร์แอนิเมชั่นชุดแอนิเมทริกซ์ 4 ตอน และใช้แนวคิดเรื่อง การบริโภคสัญญะ แนวคิดการนิมิตรภาพ และภาพนิมิตร ทฤษฎีสัญญะวิทยา แนวคิดวาทกรรมและ อำนาจของฟูโก และแนวคิดวาทกรรมวิเคราะห์ของ Fairclough ผลการวิจัยพบว่าเนื้อหาภาพยนตร์ชุดเดอะเมทริกซ์มีความหมายนัยแฝงที่สื่อสารเกี่ยวกับคริสต์ ศาสนาอยู่อย่างเหลือเฟือ และมีการผสมเอานัยยะของเทพปกรนัมกรีกมาไว้ในเนื้อหา นอกจากนี้ยังพบ ความหมายเกี่ยวกับการบูชาสิ่งของที่เราสร้างขึ้นมา ความเหนือจริงของโลกเสมือนจริง และการไร้ ความหมายของต้นแบบ วาทกรรมที่ปรากฏในภาพยนตร์ชุดเดอะเมทริกซ์นั้นพบว่ามี 2 ชุดใหญ่ ได้แก่ วาทกรรม The One และ วาทกรรม Matrix โดยวาทกรรมทั้งสองชุดนั้นทำงานสนับสนุนกัน มีสถาปนิก เป็นผู้สร้างวาทกรรม มีเทพพยากรณ์และมอร์เฟียสเป็นผู้เผยแพร่วาทกรรม ทั้งนี้วาทกรรมทั้งสองชุดถูก สร้างขึ้นเพื่อธำรงรักษาโลกเมทริกซ์เอาไว้ อันหมายความถึงว่าเป็นการธำรงรักษาอำนาจของสถาปนิก และของจักรกล การที่นีโอต้องมาเป็นผู้ปลดปล่อยมนุษย์นั้นเปรียบได้กับว่านีโอเป็นพระเยซูตามคัมภีร์ไบเบิ้ล แต่นีโอก็เป็นเพียงกลไกในการธำรงไว้ซึ่งโลกเมทริกซ์ อันหมายความการธำรงไว้ซึ่งอำนาจของจักรกล ดังนั้นหากพระเยซูเปรียบได้กับนีโอแล้ว พระเยซูก็เป็นกลไกที่จะธำรงไว้ซึ่งอำนาจของพระเจ้า ทั้งนี้ พระเจ้าที่ว่าก็คือบาทหลวงหรือบุคคลในศาสน-จักรในยุคก่อนกูเตนเบิร์กจะประดิษฐ์แท่นพิมพ์ได้ ภาพยนตร์ชุดเดอะเมทริกซ์จึงมีน้ำเสียงของการเสียดสีคริสตศาสนาอย่างท่วมท้น