การใช้พื้นที่ภายในมัสยิดเพื่อประกอบศาสนกิจ: กรณีศึกษา มัสยิดท่าอิฐ จังหวัดนนทบุรี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มุ่งศึกษาการใช้พื้นที่ภายในมัสยิดท่าอิฐและปัจจัยที่ส่งผลต่อความพึงพอใจของผู้ใช้พื้นที่ภายในมัสยิดดังกล่าวเพื่อประกอบศาสนกิจ ทั้งนี้เพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงพื้นที่ส่วนต่าง ๆ ของมัสยิดแห่งนี้ให้มีความเหมาะสมกับสภาพการใช้งานในปัจจุบัน การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ซึ่งเป็นชาวมุสลิมผู้ใช้พื้นที่ภายในมัสยิดเพื่อปฏิบัติศาสนกิจ รวมถึงการสังเกตพฤติกรรมของผู้ใช้พื้นที่ภายในมัสยิดโดยวิธีการของ “William Whyte” และการสัมภาษณ์และซักถามข้อมูลต่าง ๆ จากผู้เกี่ยวข้องในการดำเนินงานของมัสยิด ผลการศึกษาพบว่า ในปัจจุบันพื้นที่ส่วนต่าง ๆ ภายในมัสยิดยังไม่สามารถรองรับการใช้งานของชาวไทยมุสลิมได้ทุกกลุ่ม ซึ่งแนวทางในการแก้ไขปัญหาการใช้พื้นที่ดังกล่าวนั้น ไม่เพียงแต่ต้องคำนึงถึงข้อกำหนดต่าง ๆ ของศาสนาอิสลามเท่านั้น หากแต่ยังต้องมุ่งให้ชาวมุสลิมทุกคนสามารถปฏิบัติพิธีกรรมทางศาสนาภายในมัสยิดท่าอิฐได้อย่างสะดวกสบาย ปลอดภัย และทัดเทียมกัน โดยข้อค้นพบต่าง ๆ จากการศึกษาครั้งนี้จะเป็นประโยชน์โดยตรงต่อคณะกรรมการประจำมัสยิดสำหรับนำไปใช้ปรับปรุงพื้นที่ภายในมัสยิดให้มีความเหมาะสมต่อไป

The study aimed to investigate the use of interior spaces in the Tha-it mosque and to identify factors influencing the satisfaction of those users. Expectedly, the study could help improve all deficiencies of this religious building. Methodologically, the data of this qualitative study were directly collected from several Muslims who used the mosque. While the techniques of “William Whyte” were employed to observe the mosque users, in-depth interviews with the mosque’s management staff were also conducted to yield reliable information. The results indicated that numerous areas in the mosque could not accommodate and benefit all users. Thus, while the issues of Islam traditions and provisions for conveniences and equal opportunities to all users were suggested for future improvement of the mosque, all recommendations could be beneficial directly to the mosque committee.